Thủy tinh thể nhân tạo (Intraocular Lens – IOL) là một loại thấu kính được chế tạo đặc biệt để cấy ghép vào mắt, thay thế cho thủy tinh thể tự nhiên đã bị đục hoặc có vấn đề.
Trong mắt người khỏe mạnh, thủy tinh thể tự nhiên có chức năng như một thấu kính, giúp hội tụ ánh sáng vào võng mạc để tạo ra hình ảnh rõ nét. Tuy nhiên, theo thời gian hoặc do một số bệnh lý (phổ biến nhất là đục thủy tinh thể), thủy tinh thể tự nhiên có thể bị mờ đục, làm cản trở đường truyền của ánh sáng và gây suy giảm thị lực, thậm chí mù lòa.
Khi đó, phẫu thuật thay thủy tinh thể sẽ được thực hiện. Bác sĩ sẽ loại bỏ thủy tinh thể tự nhiên bị đục và cấy ghép thủy tinh thể nhân tạo vào đúng vị trí.
Cấu tạo và chất liệu
Thủy tinh thể nhân tạo thường được làm từ các chất liệu an toàn cho cơ thể như silicone, acrylic hoặc nhựa PMMA. Chúng có thiết kế nhỏ gọn, mềm dẻo để có thể cuộn lại và đưa vào mắt qua một vết mổ nhỏ. Bề mặt của thủy tinh thể nhân tạo thường được phủ một lớp vật liệu đặc biệt để bảo vệ mắt khỏi tia cực tím (UV) có hại từ mặt trời.
Thủy tinh thể nhân tạo được thiết kế dựa trên các đặc điểm của thấu kính tự nhiên ở người bệnh nên mỗi thủy tinh thể nhân tạo là độc nhất, không giống nhau hoàn toàn. Các đặc điểm cấu tạo chung của thủy tinh thể nhân tạo gồm:
- Bộ phận: Sau khi được cấy ghép vào mắt, vị trí của thủy tinh thể nhân tạo sẽ nằm bên trong nhãn cầu, phía trước dịch kính và được cố định bằng các dây chằng.
- Hình dạng: Thủy tinh thể nhân tạo sẽ được thiết kế tương tự với thấu kính tự nhiên của mắt để đảm bảo độ phù hợp tối đa. Thông thường, chúng sẽ có độ dày khoảng 4mm, độ rộng dao động khoảng 8 – 10mm. Cấu tạo thủy tinh thể nhân tạo gồm 3 lớp gồm lớp bao, lớp vỏ và lớp nhân. Lớp bao gồm có bao trước và bao sau, lớp vỏ là nơi tập trung nhiều sợi thủy tinh thể và lớp nhân là phần chính gồm nhiều sợi và nằm ở vị trí giữa.
- Màu sắc: Các loại thủy tinh thể nhân tạo không màu, trong suốt nhưng cũng có loại màu vàng, được làm từ chất liệu silicone, acrylic hoặc các thành phần khác như nhựa PMMA. Đặc biệt hơn cả, bề ngoài của thủy tinh thể nhân tạo còn được làm bằng chất liệu có tác dụng bảo vệ mắt khỏi tia UV gây hại từ mắt trời.
Các loại thủy tinh thể nhân tạo phổ biến
Hiện nay có nhiều loại thủy tinh thể nhân tạo khác nhau, được phân loại dựa trên chức năng và khoảng nhìn mà chúng mang lại:
- Thủy tinh thể đơn tiêu cự: Đây là loại phổ biến nhất. Chúng giúp người bệnh nhìn rõ ở một khoảng cách cố định (thường là nhìn xa). Sau phẫu thuật, người bệnh vẫn cần đeo kính để nhìn gần hoặc nhìn trung gian.
- Thủy tinh thể đa tiêu cự: Loại này giúp người bệnh nhìn rõ ở nhiều khoảng cách khác nhau (gần, trung gian, xa), giảm hoặc loại bỏ sự phụ thuộc vào kính đeo sau phẫu thuật.
- Thủy tinh thể đơn tiêu cự kéo dài (EDOF): Giúp cải thiện tầm nhìn xa và trung gian, nhưng người bệnh có thể vẫn cần đeo kính khi nhìn rất gần.
- Thủy tinh thể Toric: Loại này được thiết kế riêng cho những người bị cả đục thủy tinh thể và loạn thị, giúp điều chỉnh tật loạn thị ngay trong quá trình phẫu thuật.
Tuổi thọ thủy tinh thể nhân tạo
Thủy tinh thể nhân tạo có tuổi thọ vĩnh viễn và không cần thay thế hay bảo dưỡng sau khi đã được cấy ghép thành công. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, có thể xảy ra các biến chứng như kết tủa hoặc lắng đọng canxi, cần được bác sĩ thăm khám và điều trị
